ELIZABETH GURLEY FLYNN. SOCJALISTYCZNA REBEL GIRL

Jess Walter w powieści Stracone miliony zabiera nas w podróż po Ameryce z początków XX wieku – czasów burzliwych antykapitalistycznych wystąpień robotników i walk sufrażystek o prawa kobiet. Uwikłani w te wydarzenia bracia, Gig i Ryan Dolanowie, spotykają na swej drodze historyczne postaci. Jedną z nich jest aktywistka na rzecz praw kobiet, Elizabeth Gurley Flynn.

Elizabeth Gurley Flynn była znaną działaczką związków zawodowych i feministką. Domagała się prawa wyborczego dla kobiet i dostępu do antykoncepcji. Odegrała ważną rolę w kampanii na rzecz równych szans ekonomicznych i płac dla kobiet oraz tworzenia przedszkoli dla matek pracujących w przemyśle.

Zakochałam się w tym kraju – w rzekach, preriach, lasach, górach, miastach i ludziach… Byłby to istny raj na ziemi, gdyby należał do wszystkich ludzi, a nie do wąskiej klasy właścicieli ziemskich.

Elizabeth Gurley Flynn

Elizabeth urodziła się 7 sierpnia 1890 roku w rodzinie irlandzkich emigrantów, robotników, radykalnych socjalistów. Dorastała na Bronxie w Nowym Jorku. Później wspominała:  „Nienawidziłam biedy. Byłam zdecydowana zrobić coś ze złymi warunkami, w jakich cierpiała nasza rodzina i wszyscy wokół nas”.

W wieku 16 lat w Klubie Socjalistycznym w Harlemie wygłosiła pierwsze przemówienie „Co socjalizm zrobi dla kobiet”. W wyniku działalności politycznej została wydalona ze szkoły średniej.

Przyciągała setki słuchaczy, kiedy przemawiała na ulicy, i zanim, w wieku piętnastu lat, po raz pierwszy ją aresztowano, zyskała lokalną sławę, nazywana przez gazety Joanną d’Arc East Side’u, irlandzką pięknością z niebieskimi oczami, lśniącymi czarnymi włosami i płomiennym sposobem przemawiania. Prawomyślny „New York Times” obrał ostrzejszy kurs, nazywając ją „anarchistyczną suką”.

Jess Walter, Stracone miliony

Należała do Industrial Workers of the World (IWW, Robotnicy Przemysłowi Świata), największej na początku XX w. organizacji pracowniczej. Brała udział w kampanii IWW na rzecz wolności słowa, zyskała sławę porywającej mówczyni. Była kilkakrotnie aresztowana.

Nawet będąc w zaawansowanej ciąży, podróżowała po zachodnim wybrzeżu i wygłaszała płomienne mowy, nakłaniając robotników do udziału w strajkach – walki o godziwe wynagrodzenie i warunki pracy.

W 1936 roku wstąpiła do partii komunistycznej. Prowadziła feministyczną kolumnę w partyjnym dzienniku  „Daily Worker”.

Domagała się prawa wyborczego dla kobiet i dostępu do antykoncepcji. Krytykowała kierownictwo związków zawodowych za to, że jest zdominowane przez mężczyzn i nie odpowiada na potrzeby kobiet. Odegrała ważną rolę w kampanii na rzecz równych szans ekonomicznych i płac dla kobiet oraz tworzenia przedszkoli dla matek pracujących w przemyśle.

W latach 50. XX w. w Stanach Zjednoczonych rozpoczęły się aresztowania członków partii komunistycznej. Elizabeth Gurley Flynn została aresztowana w czerwcu w 1951 roku pod zarzutem działania na rzecz obalenia rządu USA. Wyrok dwóch lat więzienia spędziła w federalnym zakładzie poprawczym dla kobiet w Alderson w Zachodniej Wirginii.

Orzą w nas jak w konie, karmią nas jak ptaszki, traktują jak dzieci, ubierają jak mężczyzn – a potem oczekują, że będziemy zachowywać się jak damy.

Elizabeth Gurley Flynn podczas pobytu w więzieniu w Alderson

Bard Robotników Przemysłowych Świata, Joe Hill, zainspirowany życiem Elizabeth napisał piosenkę „Rebel Girl”.

W 1961 roku Elizabeth Gurley Flynn została przewodniczącą Komunistycznej Partii Stanów Zjednoczonych. Odbyła kilka wizyt w Związku Radzieckiego. Zmarła w Moskwie we wrześniu 1964 roku. Wyprawiono jej państwowy pogrzeb na Placu Czerwonym. Ciało Flynn zostało przewiezione do USA i pochowane na cmentarzu Waldheim w Chicago.

Jess Walter, autor Straconych milionów, jest jednym z najciekawszych współczesnych pisarzy. W wydawnictwie Poradnia K ukazała się jego bestsellerowa powieść Piękne zgliszcza.

Jeśli lubicie historie z życia wzięte i interesują Was Stany Zjednoczone, polecamy Wam nasze powieści i reportaże, których akcja dzieje się w Ameryce. Zajrzyjcie do księgarni wydawnictwa Poradnia K.